Zussen voor het leven
Soms wil ik woorden geven aan wat ik voel.
Aan de liefde die stroomt,
de herinneringen die blijven,
en de band die jullie voor altijd verbindt.
Dit weekend voelde ik het weer zo sterk: hoe bijzonder het is om jullie mama te mogen zijn. Fleur en Febe, jullie zijn verschillend, uniek, krachtig op je eigen manier, en tegelijk verbonden door iets dat dieper gaat dan woorden.
Iets dat ik alleen maar kan omschrijven als zielentaal.
Ik zie jullie samen lachen, plagen, praten, zwijgen, kibbelen, en ik weet: zussen ben je niet voor even.
Zussen ben je voor het leven.
En toch… zijn jullie met drie.
Ook al is Laure niet zichtbaar in jullie dagen, ze is wél voelbaar.
In hoe zacht de wind soms langs jullie haren strijkt.
In dat vlindertje dat plots verschijnt.
In de extra stoel aan tafel, het derde glaasje dat mee proost als we klinken op het leven.
Ze leeft in ons hart.
En dus ook in dat van jullie.
Zonder haar gekend te hebben, kennen jullie haar tóch.
Soms droom ik weg en vraag ik me af…
Hoe zou ze zijn geweest?
Wat zou ze leuk gevonden hebben? Wat at ze graag? Wat zou haar lievelingsmuziek zijn?
Wat was haar stijl? Had ze al een liefje gehad?
Het zijn gedachten die vanzelf komen.
Soms pijnig ik mezelf ermee, al weet ik dat ik dat niet hoef te doen.
Maar het gebeurt.
En dan kijk ik naar jullie, Fleur en Febe — en dan voel ik:
ze zou ook op jullie geleken hebben.
Toch was zij degene die het hardst op mij trok.
Ik mis haar nog steeds.
En dat zal altijd zo blijven.
De scherpe kantjes van het verdriet zijn zachter geworden,
maar soms snijdt het toch weer even.
Dan laat ik het toe.
En weet ik: op haar manier zal zij mijn pijn weer verzachten.
Vandaag kocht ik een kleurrijke vlinderbroche.
Ik draag hem met trots.
Een knipoog naar haar.
Omdat ik immens veel van haar hou.
Een kleine ode aan wat jullie zijn,
met z’n drieën, op jullie manier.
Omdat ik wilde dat jullie het zouden voelen,
hoeveel liefde er is.
Hoeveel kracht er schuilt in jullie band.
En hoe groot het wonder is, dat ik jullie Fleur en Febe elke dag zie groeien,
en tegelijk Laure met mij meedraag, in alles wat ik doe als mama.
Een mama van drie,
op een manier die alleen het hart echt begrijpt.
Koester mekaar…
Vandaag.
Morgen.
Altijd.
In deze wereld,
en daar voorbij.
Met heel mijn hart,
Mama
Pasen 2025
Zondag voelde ik het. Zo’n moment waarop je niet meteen de vinger erop kunt leggen, maar je wéét: iets schuift. Mijn gemoedstoestand nam een afslag, zachtjes, bijna onmerkbaar… maar ik voelde het in elke vezel. Alsof het licht in mij even werd gedimd, als een gordijn dat langzaam dichtgetrokken wordt.
Er was geen groot drama, geen storm. Maar iets in mij viel stil. Mijn energie zakte. En ik voelde hoe ik weer even met mezelf werd geconfronteerd.
Er lag nochtans een sprankel in het verschiet. Iets of iemand waar mijn hart heel even naar uitreikte. Een beweging richting verbinding. Maar het bleef hangen in de lucht. Een verwachting die niet ingelost werd. Geen kwaad opzet, geen grote woorden. Gewoon… stilstand. En ik merkte hoe ik opnieuw mocht kiezen. Niet blijven trekken aan iets wat geen beweging kent. Niet blijven hopen waar de ander niet komt. Mijn energie is kostbaar. En ik voelde: hier stopt het. Liefdevol, maar helder.
En toen, een paar dagen later, gebeurde het letterlijk.
Een edelsteen die ik al een tijd bij me droeg — een warme roodbruine steen die ik vaak gewoon in mijn broekzak stopte — gleed uit mijn hand en viel op de grond. Er brak een stukje af.
Zomaar, ineens.
En ik dacht: natuurlijk.
Het voelde alsof de steen iets in mij weerspiegelde.
Alsof hij toonde wat ik vanbinnen al wist.
Dat er iets mocht losvallen. Iets ouds, iets kleins misschien, maar het was tijd. Alsof de steen zei: het hoeft niet meer.
Want net als die dip, voelde ook dat gebroken stukje niet als verlies. Het voelde als een opening. Een kantelpunt. Een zachte verschuiving richting mezelf. Richting helderheid.
Misschien was dat afgebroken stukje gewoon een echo van een oud patroon. Iets dat ik niet meer hoef vast te houden. Iets dat ik nu mag teruggeven aan de aarde.
Zonder spijt.
Zonder strijd.
Gewoon, omdat ik voel dat ik verder mag.
Vandaag is de mist nog niet helemaal opgetrokken, maar ik adem anders. Lichter. Dieper.
En dat stukje steen?
Dat neem ik straks mee naar buiten.
Ik zal het neerleggen in de aarde, met een stille dankjewel.
Voor alles wat het heeft gedragen.
En voor alles wat nu van mij mag zijn.
Nawoord |
Wat betekent het als een steen breekt?
Het moment dat de steen brak, voelde voor mij niet als toeval. En misschien herken jij dat ook. Er zijn verschillende manieren om zo’n breuk te zien:
1. Energetisch werk gedaan
Sommigen geloven dat een steen breekt zodra hij zijn taak heeft volbracht. Alsof hij energetisch iets heeft gedragen of gezuiverd, en nu “klaar” is. Een teken van afronding of transformatie.
2. Bescherming
Een andere visie: de steen ving iets op voor jou. Iets zwaars, iets wat anders jouw energieveld had geraakt. Alsof hij dienst deed als een energetisch schild.
3. Loslaten
Misschien symboliseert het afbrokkelen iets dat jij mag loslaten — een oude overtuiging, een patroon, een stukje verleden. De steen ‘verliest’ iets, en misschien jij ook.
4. Praktisch én symbolisch
En soms… is het gewoon toeval. Maar zelfs dan mag je het betekenis geven, als het iets in jou raakt. Want vaak zijn het juist die kleine gebeurtenissen die ons iets fluisteren — als we bereid zijn te luisteren.
Toen ik haar die ochtend bij het ochtendgloren ging oppikken na haar skiklassen, was ik zó blij. Eindelijk weer even samen. In de auto vertelde ze honderduit over haar reis, de sneeuw, haar vriendinnen. En ik? Ik genoot. Van elk woord. Van haar stem. Van haar aanwezigheid.
Maar eenmaal thuis werd het rustiger. Ze was moe, dat begreep ik. En dan… trekt ze zich weer terug. Naar haar kamer. Naar haar wereldje.
Die stilte… die voel ik snel in mij. Dan komt dat stemmetje: ze is zich aan het loswringen van mij, ze trekt zich meer terug, zit in haar wereld, met vriendinnetjes op kop. En tegelijk weet ik: het is haar fase. Ze zit middenin haar puberteit. Ze heeft ruimte nodig. Maar o, wat doet dat soms pijn in mijn mama-hart. En wat zoek ik dan hard naar evenwicht. Tussen loslaten en vasthouden. Tussen geven en mezelf niet vergeten.
Daarom schreef ik haar een brief. Niet om nu al te geven. Maar om ooit. Als ze het wél kan ontvangen. Een brief die ik ook graag met jou deel. Misschien herken je er iets in.
Liefste pubermeisje van mij,
Ik schrijf je dit omdat ik voel. Omdat ik mama ben. Omdat jij aan het groeien bent, en ik soms even niet weet waar ik moet gaan staan. Dichterbij? Of net een stapje achteruit?
Er is zoveel in jou in beweging. En ik zie het. Ook als je niets zegt. Als je blik kort is, je woorden spaarzaam. Ik weet: je bent onderweg. Naar jezelf. Naar wie je aan het worden bent.
En tegelijk… mis ik je soms. Niet omdat je weg bent, maar omdat je in jezelf aan het keren bent. Omdat jij de stilte opzoekt waar wij vroeger vanzelf spraken. Omdat jij ruimte nodig hebt, terwijl ik nog met lege armen sta.
En weet je? Ik heb geleerd om dat niet persoonlijk te nemen. Al deed het eerst wél pijn. Maar nu begrijp ik: jij maakt je los zoals het hoort. En ik? Ik mag blijven staan. Niet om je tegen te houden, maar om je op te vangen als je terugkijkt. Ik blijf er, in zachte nabijheid. In vertrouwen.
Er zijn momenten geweest waarop ik bijna mezelf vergat, omdat ik je zo graag bij me wilde houden. Waarin ik je voor liet gaan, niet altijd bewust. Maar vandaag leer ik: ik mag er ook zijn. Mijn stem mag klinken, ook als de jouwe stil is.
Ik zie je, zelfs als je wegkijkt. Ik voel je, zelfs als je niets zegt. En ik hou van je. Onvoorwaardelijk. Vrij. Ruim. Met armen die open blijven, zonder te duwen of te trekken.
Als jij dit ooit leest, weet dan: ik schreef dit terwijl jij je vleugels aan het oefenen was. En ik stond erbij, niet als anker, maar als wind onder je wieken. En zelfs in de momenten dat ik je niet leek te bereiken, was jij nooit verder dan mijn hart.
Altijd jij. Altijd liefde.
Je mama
Ik leer elke dag bij in het moederschap. Niet alleen over haar, maar vooral over mezelf. Over mijn verwachtingen, mijn patronen, mijn schaduwkanten. En vooral over hoe liefde soms betekent: blijven staan, ook als de ander zich even afwendt. Dat is misschien wel de stilste, maar krachtigste vorm van houden van.
En daar kwam ik weer een moment later achter.
Ze was net weer thuis van haar skiklassen, vol van haar verhalen en avonturen, en binnen no-time was ze alweer in haar kamer verdwenen. Haar wereldje op dat moment was daar, het was alweer rustig. Terwijl ik juist zo had genoten van die korte tijd samen, had het opnieuw een dubbel gevoel: de overgang van haar tijd bij mij naar haar tijd bij haar vader. Het was bijna alsof ze zichzelf alweer terugtrok in haar ruimte, in de stilte die ik zo goed ken. En ik… ik moest weer even loslaten.
En toch begreep ik het: het is haar fase, haar proces. Ook al doet het pijn in mijn mama-hart, ik weet dat ik haar moet laten gaan, haar ruimte moet geven. Dat is wat puberteit is: de tijd waarin ze zich losmaakt om zichzelf te ontdekken. En ik? Ik mag blijven staan, met open armen, in vertrouwen.
“De tekst die ik toevoeg komt uit het lied ‘A Letter to My Daughter’ van Andra Day. Het raakt me zo diep, omdat het precies verwoordt wat ik voel in deze periode van loslaten en liefde.”
Een Brief aan Mijn Dochter
Mijn Liefste ,
Terwijl ik hier zit en nadenk over de veranderingen die je doormaakt, kan ik niet anders dan me zowel blij als een beetje verdrietig voelen. Blij, omdat ik zie dat je groeit en uitgroeit tot het geweldige persoon die je bent bedoeld te zijn. Verdrietig, omdat ik weet dat het kleine meisje dat ik ooit in mijn armen hield, langzaam maar zeker haar eigen weg gaat, onafhankelijk en sterk.
Ik wil dat je weet dat het me zo veel vreugde geeft om je te zien groeien, om te zien hoe je de wereld ontdekt en leert wie je bent. Ik weet dat deze tijd in je leven vol veranderingen zit, sommige spannend, andere moeilijk. Er zullen momenten zijn waarop je je in jezelf terugtrekt, waarin woorden moeilijker worden om te delen, en waarin stilte veel zegt. Ik heb deze verschuivingen opgemerkt, en hoewel het me doet verlangen naar de makkelijke dagen van onze simpele gesprekken, begrijp ik ook dat dit jouw reis is. Jij leert wie je bent, en ik ben hier, altijd, als een zachte plek om op terug te vallen.
Ik kan niet doen alsof het makkelijk is om jou deze stappen van me weg te zien nemen, op weg naar je eigen pad. Het trekt aan mijn hart om te voelen dat je je terugtrekt, om te zien dat je meer tijd doorbrengt met je vriendinnen of in je eigen gedachten verloren bent. Maar ik heb geleerd dat dit niet om mij gaat; dit gaat om jou die jezelf wordt. En ik zal dat altijd respecteren en ondersteunen.
Soms, in de stille momenten, voel ik me misschien een beetje verloren. Ik vraag me af of ik het juiste doe, of ik je genoeg ruimte geef, of ik niet te hard vasthoud. Maar in die momenten herinner ik mezelf eraan dat liefde niet gaat om vastklampen. Het gaat om er voor je zijn op de manier die jij nodig hebt. Het gaat erom te begrijpen dat liefde niet altijd luid of constant hoeft te zijn—het kan zacht zijn, het kan stil zijn, en het kan geduldig zijn.
Ik hoop dat je altijd weet dat ik je zie. Zelfs in de momenten dat je afstand neemt, als je dingen voor jezelf houdt, zie ik de persoon die je aan het worden bent. Ik zie je kracht, je vriendelijkheid en je potentieel. En zelfs wanneer woorden ons soms ontbreken, wil ik dat je weet dat mijn liefde voor jou altijd constant is. Het zal er altijd zijn, zelfs in de ruimte tussen onze gesprekken, zelfs in de stiltes.
Terwijl je je reis voortzet, weet dat ik hier ben. Ik ga nergens heen. Ik zal altijd je moeder zijn, en hoe je ook groeit, hoe ver je ook gaat, je zult altijd mijn dochter zijn, en ik zal altijd van je houden—onvoorwaardelijk, eindeloos en met heel mijn hart.
Neem de tijd. Verken. Groei. Ik zal hier aan de zijlijn staan, je aanmoedigen, klaar om je op te vangen als je valt, klaar om samen te vieren wanneer je opstaat.
Met al mijn liefde,
Vanmorgen stond ik op de parking. Vol verwachting. Nog even en daar zou ze zijn.
Fleur. Mijn dochter.
Een week geleden stonden we hier ook. Tegen de avond. Koffers in de kofferbak, een vrolijke knuffel, een bemoedigende glimlach. “Veel plezier, lieverd.”
Maar ik moet eerlijk zijn.
Onder die glimlach zat een klein hartje.
En ik weet inmiddels: ik was niet alleen.
Andere ouders fluisterden het tussen de regels door. Ook zij voelden het. Dat knagende gevoel. Die kortere ademhaling bij het afscheid. Alleen… we spraken het niet uit. Alsof we daarmee de moed zouden ondergraven die we onze kinderen zo graag wilden meegeven.
En misschien is dat waarom het zo zwaar voelde. Want in die stilte klonk ook iets anders mee.
Een herinnering. Aan dat drama van enkele jaren geleden. Een bus vol kinderen, op de terugweg van skiklassen. Een tragische aankomst.
Die beelden hebben zich diep genesteld in ons collectieve geheugen. En zonder dat we het willen, kleuren ze zulke momenten.
Plots is een vrolijk schoolreisje geen evidentie meer.
Plots is die busrit beladen.
Want ons brein maakt verbindingen. Probeert te beschermen. Houdt ons alert.
Maar tegen welke prijs?
Wat angst vooral doet, is onze adem benemen.
Ze leeft niet in het nu, maar in het “stel dat…”.
Ze probeert controle te houden waar die er niet is.
En ja, dat is begrijpelijk.
Want als ouder is de liefde zó groot, dat het idee iemand te verliezen ondraaglijk voelt.
Dus bouwen we scenario’s.
We denken: Als ik het maar al een keer heb gedacht, komt het misschien minder hard aan.
Maar intussen leven we minder voluit.
We houden iets in.
We stockeren — in ons lijf, ons hoofd, ons hart.
Ik leer stilaan het verschil voelen tussen angst en intuïtie.
Angst schreeuwt, intuïtie fluistert.
Angst verstart, intuïtie verzacht.
Wat ik voelde, vanmorgen op die parking, was angst. Geen voorgevoel. Geen intuïtie.
En dat mag er zijn.
Maar ik kies ervoor om haar niet de leiding te geven.
Ik kijk haar even aan, bedank haar voor haar bezorgdheid, en zet haar zacht op de achterbank.
Ik neem het stuur weer over.
Want daar is ze.
Mijn meisje.
Met glinsterende ogen en dampende verhalen.
Misschien een tikje moe, misschien een beetje veranderd.
En ik wil er helemaal zijn om haar op te vangen.
Niet half. Niet met een hoofd vol zorgen.
Maar voluit. In het nu.
Liefde is kwetsbaar.
Maar precies in dat kwetsbare ligt ook onze grootste kracht.
Want het leert ons wat er écht toe doet.
Het herinnert ons eraan hoe rijk we zijn.
Dat we mogen voelen. Hechten.
En telkens opnieuw mogen kiezen voor vertrouwen.
Lang geleden was mijn angst veel groter. Door het verlies van mijn oudste dochter, onverwacht en onomkeerbaar, leerde ik de kracht van mijn eigen kwetsbaarheid kennen. Het leek wel alsof de angst mij helemaal verzwolg. Maar juist door dat immense verdriet, ben ik enorm gegroeid. Ik leerde mijn emoties niet meer te verstoppen, maar ze te omarmen. Angst heeft me niet langer in de greep, want ik ontdekte dat zelfs in de diepste pijn een zaadje van vertrouwen kan groeien.
Vandaag sta ik hier, met een klein hartje, maar vol vertrouwen in het leven. Niet omdat het altijd makkelijk is, maar omdat ik geleerd heb dat ik zelfs door angst heen kan ademen.”
Ik adem.
En ik glimlach.
Het kleine hartje klopt vol liefde.
Mama’s zijn het hart van de familie, de stille kracht die alles bij elkaar houdt. Ze voeden ons niet alleen met liefde en zorg, maar ook met kracht, met moed, met opofferingen die vaak onzichtbaar blijven.
Zo vanzelfsprekend als de zon die opkomt, staan ze daar, dag in, dag uit. Vaak op de achtergrond, want in de schijnwerpers staan is niets voor haar. Maar precies daar, in die stilte, schuilt haar grootste kracht.
Mijn mama heeft mijn leven gevormd, op manieren die ik vroeger niet kon benoemen. Doorheen de jaren heb ik veel dingen als kind gewoon ‘voor waar’ aangenomen. Pas later, en vooral door het werken met familieopstellingen, begon ik te zien wat daar allemaal onder lag. Hoe ze haar eigen pijn, haar eigen zorgen en verleden vaak inslikte om ruimte te maken voor mij. Hoe ze liefde gaf zonder eisen, zonder voorwaarden. Altijd daar. Altijd steunend. In haar eigen taal van zorg.
En dat besef, dat iedereen zijn of haar eigen liefdestaal heeft, was voor mij een echte eye-opener.
Want wat ik als kind soms niet begreep, wat ik misschien miste of anders hoopte te ontvangen, bleek haar manier te zijn. Haar taal was er een van doen, zorgen, aanwezig zijn. Geen grote woorden, geen diepe gesprekken, maar kleine daden die alles zeiden. Zodra ik dat begon te begrijpen, viel er zoveel op z’n plaats. De misverstanden werden zachter. De frustratie maakte plaats voor mededogen. En liefde kon weer stromen, in twee richtingen.
In een opstelling werd het me ineens zo duidelijk: hoe zij op haar manier heeft doorgegeven wat zij kon, met de middelen die zij had. Niet perfect, maar wie is dat wel? Ze was wél trouw, warm, beschikbaar. En waar ze dat even niet kon zijn, heeft ze later op haar manier geprobeerd het weer goed te maken. Dat zien bracht rust in mij.
Haar liefde is niet luid, maar wel groots. Geen woorden, maar daden. Geen uitleg, maar aanwezigheid. Ik herken haar nu in mezelf, in hoe ik moeder ben voor mijn kinderen.
In hoe ik luister. In hoe ik probeer ruimte te maken. Soms voel ik haar kracht letterlijk door mij heen stromen. En dat raakt me. Want ik weet nu dat ik gedragen ben, altijd al.
Mijn mama is die ene bijzondere vrouw die altijd van mij houdt, in goede en slechte tijden. Haar liefde is de basis van wie ik vandaag ben. En dat besef maakt me dankbaar. Want hoe vaak zeggen we het eigenlijk hardop? Hoe vaak eren we hen, die ons het leven gaven?
Dus vandaag zeg ik het wel: dank je, mama. Voor alles. Ook voor wat ik niet zag. Vooral daarvoor.. ♥️
